ژن درمانی نوعی درمان است که از ژن برای درمان بیماری ها استفاده می کند.

محققان در حال توسعه انواع مختلف ژن درمانی برای درمان سرطان هستند. در این روش ژن های جدیدی را به سلول سرطانی یا بافت اطراف وارد می کنند تا باعث مرگ سلول سرطانی یا کند شدن رشد سرطان شود. این روش درمانی بسیار انعطاف پذیر است. و طیف گسترده ای از ژن ها و وکتور ها نیز در آزمایشات بالینی با نتایج موفقیت آمیز مورد استفاده قرار می گیرند.

ژن چیست؟

ژن ها پیام های رمزگذاری شده ای هستند که به سلول ها دستور می دهند که چگونه پروتئین بسازند. پروتئین ها مولکول هایی هستند که نحوه رفتار سلول ها را کنترل می کنند. ژن های ما تصمیم می گیرند که چه شکلی باشیم و بدن ما چگونه کار کند. ما هزاران ژن جداگانه داریم. ژن ها از DNA ساخته شده اند و در هسته سلول قرار دارند. هسته مرکز کنترل سلول است و ژن ها برای ساختن کروموزومها با هم گروه شده اند. ما نیمی از کروموزوم های خود را از مادر و نیمی را از پدر به ارث می بریم.

سلول های سرطانی با سلول های طبیعی متفاوت هستند. آنها در چندین ژن خود تغییراتی دارند (در اثر نقص و جهش) که باعث می شود آنها بیش از حد تقسیم شده و تومور ایجاد کنند. انواع ژن های آسیب دیده عبارتند از:

• ژن هایی که سلول را به تکثیر تشویق می کنند (انکوژن)
• ژن هایی که از تکثیر سلول جلوگیری می کنند (ژن های سرکوب کننده تومور)
• ژنهایی که سایر ژنهای آسیب دیده را ترمیم می کنند

جهش های ژنی و سرطان

بسیاری از تغییرات ژنی که باعث سرطانی شدن سلول می شوند، به دلیل عوامل محیطی یا سبک زندگی ایجاد می شوند. تعداد کمی از افراد ژن های معیوبی را به ارث برده اند که خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان را افزایش می دهد.

نحوه ورود ژن به سلولهای سرطانی و ژن درمانی

ورود ژن ها به سلول های سرطانی یکی از سخت ترین جنبه های ژن درمانی است. محققان در حال یافتن روش های جدید و بهتر برای انجام این کار هستند. این ژن معمولاً توسط حاملی به نام وکتور وارد سلول سرطانی می شود. رایج ترین وکتور مورد استفاده در ژن درمانی ویروس ها هستند زیرا می توانند وارد سلول ها شوند و مواد ژنتیکی را تحویل دهند. این ویروس ها در آزمایشگاه تغییر کرده اند به طوری که نمی توانند بیماری جدی ایجاد کنند اما ممکن است علائم خفیف و شبیه آنفولانزا ایجاد کنند. این ویروس ها تنها سلول های سرطانی را هدف قرار می دهند و به سلول های سالم و طبیعی وارد نمی شوند. بنابراین آنها فقط ژن را به سلولهای سرطانی منتقل می کنند. هم اکنون محققان در حال آزمایش انواع دیگر وکتورها مانند باکتری های غیرفعال هستند.